Familiepatronen zijn meer dan alleen tradities of gewoonten die we van de ene generatie op de andere doorgeven. Ze omvatten diepgewortelde gedragingen, overtuigingen en gedragsmechanismen die, vaak onbewust, van invloed zijn op hoe we ons gedragen en hoe we relaties aangaan. Deze patronen kunnen generaties lang doorwerken, soms op een manier die we niet direct doorhebben of begrijpen, maar die diepgaande gevolgen kan hebben voor de manier waarop we onszelf en anderen zien.
Wat zijn familiepatronen?
Familiepatronen zijn de gedragingen, overtuigingen en dynamieken die binnen een familie herhaald worden. Deze patronen kunnen zowel positief als negatief zijn en hebben vaak te maken met hoe emoties, conflicten en communicatie binnen de familie worden beheerd. Soms kunnen deze patronen ook invloed hebben op hoe we onze kinderen opvoeden, onze partners behandelen of hoe we omgaan met stressvolle situaties.
Denk bijvoorbeeld aan hoe bepaalde gezinsleden altijd met conflicten omgaan. Is er een patroon van vermijden, het gesprek aangaan, of juist conflict escalerend? Of hoe werden emoties in jouw familie uitgedrukt ? Werd verdriet bijvoorbeeld genegeerd of juist met veel drama gedeeld?
Vanuit mijn eigen Psychologiepraktijk heb ik ervaren is dat patronen twee kanten op kunnen gaan; of je kopieert het, of je gaat je er juist tegen afzetten en laat dan het tegenovergestelde gedag zien. Wat je als kind observeert, vormt dus vaak een onbewuste blauwdruk voor hoe je zelf later met dergelijke situaties omgaat.
Familiepatronen kunnen op verschillende manieren doorwerken. Laten we eens bij de vier meest voorkomende stilstaan.
Hoe werken familiepatronen door?
- Onbewuste herhaling
Familiepatronen werken vaak door op een manier die we zelf niet bewust kiezen. Als kinderen zijn we ontvankelijk voor de gedragingen en overtuigingen van onze ouders. Wat je hebt gezien of meegemaakt, wordt vaak ingebed in je eigen denk- en gedragspatronen. Bijvoorbeeld als een ouder altijd hard werkte om financiële stabiliteit te waarborgen, kan het zijn dat je dit zelf ook als een basisnorm gaat beschouwen. Of dat je juist het tegenovergestelde doet om je af te zetten. - Emotionele erfenissen
Emoties die niet goed verwerkt zijn in een vorige generatie kunnen doorwerken in de volgende. Bijvoorbeeld, als er veel verdriet of verlies niet werd besproken, kan het zijn dat de volgende generatie moeite heeft om met emoties om te gaan. Deze onuitgesproken gevoelens worden vaak onbewust doorgegeven, en zelfs als de specifieke gebeurtenis niet wordt herinnerd, kan de emotionele lading worden doorgegeven. - Gedragsmechanismen
Soms kunnen familiepatronen zich uiten in de manier waarop mensen zich gedragen of hoe ze zichzelf zien. Een ouder die een bepaald gedrag vertoonde, kan dit onbedoeld doorgeven aan zijn kinderen. Bijvoorbeeld als een ouder voortdurend het gevoel had niet goed genoeg te zijn, kan dit patroon zich verderzetten in de volgende generatie, waarbij kinderen dezelfde onzekerheden ontwikkelen, zelfs als ze nooit expliciet zulke gedachten van hun ouder hebben overgenomen. - Normen en overtuigingen
De overtuigingen die in een familie gelden, kunnen diep geworteld zijn. Dit kunnen bijvoorbeeld overtuigingen zijn over hoe hard je moet werken om succesvol te zijn, wat succes überhaupt betekent, of zelfs hoe belangrijk het is om emotioneel open te zijn. Deze normen zijn vaak niet te achterhalen voor de jongere generatie, maar ze blijven wel onbewust invloed uitoefenen.
Kun je familiepatronen doorbreken?
Hoewel familiepatronen generaties lang door kunnen werken, betekent dit niet dat je gedoemd bent om in een negatief patroon vast te zitten. Er zijn verschillende manieren om patronen te herkennen en waar nodig te doorbreken:
Bewustwording
De eerste stap is bewustwording. Als je begint te merken dat je onbewust in dezelfde patronen terechtkomt, kun je gaan onderzoeken waar deze vandaan komen. Dit kan door te praten met je ouders of grootouders, of door je eigen gedrag en gevoelens te analyseren.
Communicatie
Open communicatie binnen de familie kan helpen om oude patronen aan te pakken. Het kan zijn dat er misverstanden of onverwerkte emoties zijn die de patronen in stand houden. Praat met je familieleden over je gevoelens, en probeer open te staan voor verschillende perspectieven.
Therapie of coaching
Soms kunnen patronen zo diepgeworteld zijn dat professionele hulp nodig is. Een therapeut of coach kan je helpen om patronen te doorbreken en gezondere manieren van denken en communiceren te ontwikkelen.
Zelfreflectie
Het is tot slot belangrijk om jezelf de ruimte te geven om te groeien. Vaak komen we er pas later achter dat we gedrag uit onze jeugd onbewust herhalen. Door je eigen reacties en emoties te observeren, kun je leren om bewust andere keuzes te maken.
Het belang van verandering
Het doorbreken van familiepatronen is niet altijd gemakkelijk, maar het kan ongelooflijk bevrijdend zijn. Door deze patronen te herkennen en te veranderen, creëer je de kans om een gezondere, positievere omgeving voor jezelf en de volgende generatie op te bouwen. Je hebt de kracht om jezelf los te maken van oude overtuigingen en gewoonten die niet langer dienen, en om een nieuwe legacy van gezonde, open communicatie en positieve gedragingen te creëren.
Familiepatronen zijn sterk, maar met bewustzijn en de juiste tools kun je ze veranderen. Zo kan elke generatie iets nieuws bijdragen aan de familiegeschiedenis, een geschiedenis die niet alleen het verleden weerspiegelt, maar ook de toekomst vormgeeft.
- Yvonne Elzas, Founder De Legacy Video
Wil je een Legacy Video aanvragen? Klik hier